سرطان کولون ۴ مرحله دارد. در مرحلهی ۱ سرطان فقط قسمتی از جدار کولون (نه کل ضخامت جدار کولون) را درگیر کرده است. در مرحلهی ۴ سرطان به ارگانهای دورتر مثل کبد گسترش پیدا کرده است یا اصطلاحاً “متاستاز” داده است. نوع درمان با توجه به مرحلهی بیماری تعیین میشود.
مراحل اولیهی بیماری، شامل مرحلهی ۱ تا ۳، معمولاً به عنوان سرطان کولون موضعی یا منطقهای شناخته میشود و درمان انتخابی برای این مراحل معمولاً جراحی است. ممکن است بعد از جراحی شیمی درمانی انجام شود.
مرحلهی ۴ سرطان کولون به عنوان سرطان کولون پیشرفته شناخته میشود و معمولاً درمان انتخابی برای این مرحله شیمی درمانی است. در بعضی از بیماران خصوصاً آنهایی که تودهی اولیه باعث مشکلات و عوارضی شده است، جراحی تودهی اولیه قبل از درمان ضایعات متاستاز کمک کننده است.
درمان سرطان کولون معمولاً جراحی است. در بعضی از موارد ممکن است شیمیدرمانی هم انجام شود اما رادیوتراچی به ندرت مورد نیاز است.
درمان ابتدایی سرطان کولون معمولاً جراحی است. در جراحی قسمتی از کولون که درگیر سرطان است و بافتهای اطراف آن برداشته میشوند. غدد لنفاوی موجود در بافتهای اطراف در زیر میکروسکوپ برای بررسی گسترش بیماری به بافتهای فراتر از کولون مشاهده میشوند.
در اکثر موارد دو انتهای کولون بلافاصله بعد از برداشتن قسمت سرطانی کولون میتوانند به هم متصل شوند و این یعنی حرکات روده میتوانند مثل قبل ادامه پیدا کنند و مدفوع از طریق مقعد دفع شود.
در سایر موارد دو انتهای کولون به علت التهاب بافت که نیاز به زمان برای ترمیم دارد یا ریسک بالای شکست در اتصال نمیتوانند در جراحی اولیه به هم متصل شوند. در این صورت جراح بخشی از کولون یا رودهی باریک را به حفرهای روی پوست شکم میدوزد که به آن ” اُستومی” گفته میشود و یک کیسه بر روی استومی قرار میگیرد تا ترشحات روده و مدفوع را جمعآوری کند. ( در صورتی که بخشی از کولون به پوست شکم متصل شده باشد به آن کولوستومی و در صورتی که بخشی از رودهی باریک مثلاً ایلئوم به پوست شکم متصل شده باشد به آن ایلئوستومی گفته میشود)
استومی معمولاً موقت است و دو انتهای روده معمولاً بعد از چند ماه میتوانند به هم متصل شوند اما در برخی موارد لازم است کولوستومی برای همیشه باقی بماند.
شیمی درمانی به منظور کاهش سرعت یا توقف رشد سلولهای سرطانی انجام میشود. حتی بعد از این که قسمتهای درگیر سرطان کولون به وسیله جراحی به طور کامل خارج شدند، سلولهای سرطانی میتوانند در بدن باقی بمانند و باعث عود سرطان بشوند. در برخی بیماران شیمی درمانی این سلولهای سرطانی باقی مانده را از بین میبرد و شانس درمان را افزایش میدهد. پزشک انکولوژی تعیین میکند که چه داروهایی و چه مدت باید مصرف شوند.
بعد از درمان سرطان کولون بسیار مهم است که همچنان تحت نظر پزشک باشید. لازم است برای چند سال به طور منظم برای بررسی علائم بازگشت یا عود سرطان به پزشک مراجعه کنید.
• یک کلونوسکوپی کامل قبل یا بعد از عمل جراحی برای بررسی سرطان اولیه و پولیپ یا سرطان جدیدی که قبلاً دیده نشده است، باید انجام شود. کلونوسکوپی معمولاً یک سال بعد از جراحی تکرار میشود و در صورتی که نتیجه-ی کلونوسکوپی نرمال باشد باید هر ۵-۳ سال تکرار شود. اگر پولیپ یا سرطان جدیدی در کلونوسکوپی دیده شود این برنامه تغییر میکند.
• بعد از اتمام درمان هر ۶-۳ ماه یکبار به مدت ۵-۲ سال و سپس هر ۶ماه یکبار به مدت ۲ سال باید به پزشک مراجعه کنید.
• CT اسکن سالانه به مدت ۳ سال برای کسانی که سرطان کولون در مرحله ۲ یا ۳ داشته و درمان شدهاند توصیه شده است.
والدین ، خواهر ، برادر و فرزندان بیماران مبتلا به سرطان کولون بیشتر در خطر ابتلا به سرطان کولون هستند. غربالگری سرطان کولون به وسیله کولونوسکوپی در خویشاوندان افراد مبتلا به سرطان کولون باید از سن ۴۰ سالگی یا ۱۰ سال زودتر از سن جوانترین فردی که سرطان کولون داشته است شروع شود. شرایط ژنتیکی خاصی خطر ابتلا به سرطان کولون را افزایش میدهند مثل سندرم لینچ (سرطان کولون غیرپولیپی ارثی) و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP). اگر ۲ نفر یا بیشتر از خانوادهی نزدیک فردی سرطان کولون داشتهاند باید با پزشک خود در مورد مشاوره ژنتیک صحبت کند.